Belgische bankgroepen investeren in bedrijven die mensenrechten schenden
21 november 2005
AXA, ING, Fortis, Dexia en KBC investeren voor meer dan 8 miljard US Dollar (meer dan 6,6 miljard Euro) in bedrijven die betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen. Dat is de conclusie van een onderzoek van Netwerk Vlaanderen, waarvan de resultaten vandaag publiek worden gemaakt. De bedrijven en projecten waarin de banken investeren, komen in opspraak omwille van hun link met praktijken zoals steun aan dictatoriale regimes, gedwongen verhuizingen en dwangarbeid.
In haar rapport ‘Waar ligt de grens? Een onderzoek naar de financiële links tussen vijf bankgroepen en bedrijven die mensenrechten schenden.’, legt Netwerk Vlaanderen investeringen in veertien controversiële bedrijven en een aantal grootschalige infrastructuurprojecten bloot. Netwerk Vlaanderen onderzocht het officiële investeringsbeleid van de banken en confronteert dit met de feiten.
Dit onderzoek kadert in de campagne Mijn geld. Goed geweten?. Met deze campagne wijst Netwerk Vlaanderen de financiële wereld op haar maatschappelijke verantwoordelijkheid. Mijn geld. Goed geweten? roept de banken op om controversiële investeringen stop te zetten en de klanten te informeren over de bedrijven die worden gefinancierd met hun geld.
Steun aan dictaturen
De vijf onderzochte bankgroepen investeren samen voor bijna 2,4 miljard US dollar in aandelen van Total. Total heeft investeringen lopen in een gaspijplijn in Birma, een land dat met ijzeren hand geregeerd wordt door een kleine groep militairen. Total weigert gehoor te geven aan de internationale oproep tot desinvesteren. Het bedrijf gebruikte Birmese militairen, bekend om hun extreme brutaliteit, voor de vrijmaking van en de beveiliging langs het traject van de pijplijn. Het Total project zorgt voor substantiële inkomsten voor de militaire machthebbers. De onderdrukking van de plaatselijke bevolking wordt versterkt door de activiteiten van Total.
Aung San Suu Kyi, leidster van de democratische oppositie en winnares van de Nobelprijs voor de Vrede, noemt Total de grootste ondersteuner van de militaire dictators in Birma.
Toch zien de onderzochte Belgische banken geen graten in het investeren in dit bedrijf.
Schending van rechten van werknemers
De vijf onderzochte bankgroepen investeren samen voor meer dan 1,6 miljard US dollar in Wal-Mart. Deze Amerikaanse distributieketen is alom gekend voor haar halsstarrig overtreden van basis arbeidsrechten.
In de VS is Wal-Mart veroordeeld voor de overtreding van de wet op de kinderarbeid in haar warenhuizen. In de VS zijn nog tientallen zaken hangende tegen Wal-Mart voor ‘union busting’. Het management registreert, bedreigt en ontslaat op illegale wijze vakbondsactivisten. Vakbonden zijn niet welkom bij Wal-Mart. In tien dergelijke zaken in de VS werd Wal-Mart reeds veroordeeld. Ook bij de toeleveranciers van Wal-Mart, dat reclame maakt met de slogan ‘Always Low Prices’, zijn mistoestanden schering en inslag.
Wal-Mart lijkt zich weinig aan te trekken van deze aantijgingen. Het bedrijf heeft nog nauwelijks actie ondernomen om deze slechte arbeidsomstandigheden te verbeteren. Wal-Mart blijft ver achter andere bedrijven in dit opzicht. Toch blijven de vijf onderzochte banken investeren in dit bedrijf.
Mensenrechtenschendingen bij infrastructuurprojecten
KBC, Fortis, Dexia en ING investeren ook fors in grootschalige projecten die gelinkt worden aan mensenrechtenschendingen. Een voorbeeld hiervan is de zogenaamde BTC pijplijn, die door Turkije, Azerbeidzjan en Georgië loopt.
Het project komt in opspraak omwille van de steun aan ondemocratische regimes, het aanwakkeren van regionale conflicten, schendingen van mensenrechten en milieuvernietiging.
Verschillende gemeenschappen kwamen in verzet tegen deze praktijken, maar deze protesten werden in de drie landen hardhandig neergeslagen. De consultatie van de getroffen gemeenschappen laat te wensen over. Wie kritiek uit op de pijplijn, wordt veelal het doelwit van harde repressie, arrestatie en intimidatie door de autoriteiten. Dit is niet verwonderlijk als je de mensenrechtensituatie in de verschillende betrokken landen bekijkt. Toch hebben banken als KBC, ING en Dexia geen probleem om het BTC-project te financieren. Meervoudig protest tegen hun betrokkenheid bij BTC hebben zij naast zich neergelegd.
Naar een waterdicht mensenrechtenbeleid
Bovenstaande voorbeelden zijn maar een greep uit de praktijken die Netwerk Vlaanderen in haar rapport ‘Waar ligt de Grens?’ onthult. Uit de bevindingen van het rapport kan volgende conclusie getrokken worden: Het beleid van AXA, Dexia, Fortis, ING en KBC biedt geen garantie tegen investeringen in schendingen van mensenrechten.
Netwerk Vlaanderen vraagt dat bankgroepen hun investeringen in ondernemingen die in opspraak komen omwille van ernstige mensenrechtenschendingen onderzoeken en stopzetten. Omdat spaarders en beleggers niet kunnen oordelen over het mensenrechtenprofiel van hun bankgroep zonder duidelijke informatie, vraagt Netwerk Vlaanderen hen ook om hun mensenrechtenbeleid bekend te maken en te publiceren in welke overheden en ondernemingen wordt geïnvesteerd.
In het dossier gaat Netwerk uitvoeriger in op deze uitdagingen voor de bankwereld en geeft de organisatie een aantal concrete pistes aan om te komen tot een waterdicht mensenrechtenbeleid.
Reacties worden gemodereerd. Onaanvaardbare inhoud wordt niet gepubliceerd.
