Talloze gedetineerden zitten nu 23u op 24 in hun cel. Soms met drie tegelijk, in een ruimte van nog geen 10m². In een vleugel in de gevangenis van Vorst hebben gedetineerden niet eens een toilet op cel, waardoor ze hun behoefte moeten doen op een emmer. In de meeste gevangenissen is het aanbod voor arbeid en opleidingen zelden toereikend voor de vraag. Zo kweek je gefrustreerde gevangenen, met mogelijk explosieve situaties tot gevolg.

Dus is het niet meer dan logisch dat er geïnvesteerd wordt in een humane aanpak, waarbij gedetineerden samenleven in een gemeenschap, met goed uitgeruste voorzieningen die aanzetten tot interactie, activering en zin voor verantwoordelijkheid. Dat heeft niet alleen een weerslag op de gedetineerden, die gestimuleerd worden om een zinvolle detentieperiode te doorlopen, maar zeker ook op het personeel, dat op een beheerste en menswaardige manier zijn job kan uitoefenen.

Ook voor de sociale relaties van de gedetineerden is de aanpak van een dergelijk gevangenisdorp een verbetering. Een speeltuin voor de kinderen maakt de ervaring van een ouder in de gevangenis voor hen alvast minder traumatisch. Dat er wordt afgestapt van het ouderwetse Ducpétiauxmodel, lijkt een grote stap vooruit. De stervormige gevangenissen met de centrale controle waren ruim honderd jaar geleden gebaseerd op wroeging en heropvoeding door eenzame opsluiting, arbeid en gebed.

Het is al lang duidelijk dat die aanpak niet strookt met de eisen van de samenleving, maar sportvelden, parken, speeltuinen, bezoekzalen, open polyvalente ruimtes en zelfs een mini-justitiepaleis binnen de muren, mogen verbeteringen lijken, in wezen versterken zij alleen de afzondering waarin de geheel eigen gevangenissubcultuur zich weelderig zal ontwikkelen. De gedetineerde wordt in de armen gedreven van zijn medegedetineerde. Het oude concept zit grondig fout, maar de verbeteringen blijken slechts de cultiveringen van die fout.

Verschillende vormen van begeleiding zijn noodzakelijk om een echt antwoord te bieden op problemen als agressie, seksuele en relationele moeilijkheden, verslaving en sociale achterstelling. Onze grote inrichtingen laten die gedifferentieerde aanpak moeilijk toe. Bovendien zijn ze geconcipieerd om aan iedereen dezelfde straf op te leggen, enkel de duur ervan verschilt. Wanneer een rechter een mate van beveiliging verwacht, kan hij niet anders dan die standaard kiezen. Misschien moeten we verder durven kijken, naar een compleet andere vorm van detentie.

De nieuwe gevangenissen bieden, alle schijnbare luxe ten spijt, geen antwoord op de noden van de gedetineerden. Het is essentieel dat er wordt ingezet op de begeleiding en re-integratie van de gedetineerden. Het concept van honderden gedetineerden, van alle allooi, samen in een van de maatschappij afgesloten ruimte, biedt geen oplossing naar herstel of herval. Vaak vergeet men dat 99% van de gedetineerden ooit terug naar de maatschappij terugkeert. Hoe succesvol die vrijheid wordt, hangt mede af van de manier waarop gedetineerden behandeld worden en van de bagage die een gedetineerde tijdens de detentie meekrijgt.

Onze gevangenissen zitten niet vol met zware criminelen, wel vol mensen met gemiste kansen, problematische opvoedingssituaties en weinig hoop op een toekomst. “De manier waarop een samenleving het strafbeleid en de strafprocedures organiseert, bepaalt of ze wel of niet fatsoenlijk is”, zo zei de Israëlische filosoof Avishai Margalit. Het moge duidelijk zijn na de talloze veroordelingen door het EHRM en de Europese instantie tegen folteringen en onmenselijke behandelingen (CPT) dat België wel wat lessen te leren heeft.

Dit artikel verscheen ook op www.deredactie.be

Tags:

DETENTIE GEDIFFERENTIEERDE STRAFUITVOERING GEDIFFERENTIEERDE STRAFUITVOERING PERSBERICHTEN

Reageer

Reacties worden gemodereerd. Onaanvaardbare inhoud wordt niet gepubliceerd.