Een samenleving met minder criminaliteit, willen we dat niet allemaal?
08 maart 2013
Welke samenleving willen we? Eén waarin we criminelen strenger en langer straffen en afgescheiden van de samenleving wegstoppen in grote gevangeniscomplexen? Daar lijkt het wel op. Vraag is of dit de criminaliteit echt naar omlaag kan halen, of dit de manier is om er voor te zorgen dat er minder misdadigers zijn. Vraag is wat dit oplevert voor de samenleving. Bevordert dit de re-integratie?
In de 19e eeuw is er een nieuwe vorm van bestraffing geïntroduceerd: grote gevangenissen waar misdadigers van hun vrijheid werden beroofd. Afzondering en discipline zou een louterende werking hebben, zo werd gedacht. Gevangen criminelen zouden tot bekering komen en afstappen van hun misdadig gedrag. Het was een antwoord op de willekeur van bestraffing die er tot dan toe bestond. In dat opzicht is deze 19e eeuwse aanpak geslaagd. In hun 'bekeringsrol' echter niet. Na bijna 150 jaar is de misdaad niet noemenswaardig gedaald. We moeten gevangenissen bijbouwen om de overbevolking aan te kunnen. Daar moet verandering in komen. Een samenleving met minder criminaliteit, willen we dat niet allemaal?
Een nieuwe wind doorheen detentie
De meeste gevangenen komen ooit vrij, we moeten er alles aan doen om van deze terugkeer een aanwinst voor de samenleving te maken. Sinds een hele tijd zijn er positieve initiatieven ontwikkeld met het oog op re-integratie. Deze nieuwe wind is een meer humane visie op bestraffing en detentie waar ook aandacht gaat naar een gedifferentieerde aanpak: verschillende mensen hebben nood aan een verschillende begeleiding. Idee hierachter is dat deze aanpak loont: veroordeelden die hun straf hebben uitgezeten zouden minder kans maken om in misdaad te hervallen. Justitie weet dit en velen die werken in het gevangeniswezen ondervinden dit aan den lijve. Deze initiatieven zijn toe te juichen. Ze gebeuren echter binnen gevangeniscomplexen die gebouwd zijn op basis van andere, 19e eeuwse concepten: opsluiting, afzondering en disciplinering van vele gevangen in één groot complex. De grote gevangenissen beperken de slaagkansen voor de gedifferentieerde aanpak en haar doel: de re-integratie in de samenleving en de vermindering van criminaliteit.
Van grote gevangeniscomplexen naar kleine detentiehuizen
Om de slaagkansen van een gediferentieerde aanpak te verzekeren moet ze weggetrokken worden uit de megacomplexen die de gevangenissen tot op de dag van vandaag nog steeds zijn. Kleinschaligheid maakt een verschillende begeleiding efficiënt en haalbaar. Maar er is meer. Afzondering van de samenleving beperkt het succes van de uiteindelijke re-integratie. Breng gedetineerden onder in kleine huizen in de stad of gemeente, waarbij ze betrokken kunnen worden bij de samenleving en de kans op succesvolle re-integratie wordt aanzienlijk verhoogt.
Binnen de Liga voor Mensenrechten werd deze denkwijze concreet uitgewerkt, als het ware in beton gegoten, met bakstenen gebouwd. Binnen het project gedifferentieerde strafuitvoering resulteerde dit in de Huizen: kleine detentiehuizen ingepland in een stad of gemeente. De focus ligt op het eindresultaat: re-integratie in de samenleving. Initiatiefnemer en secretaris van vzw de Huizen heeft het project reeds kort toegelicht in de pers (de Standaard 5/03/2013 Weg met de detentiefabrieken, Het Nieuwsblad 5/03/2013 Gevangenisdirecteur wil gevangenissen afschaffen, Het Laatste Nieuws 5/03/2013 Twee 'detentiehuizen' per gemeente als vervanging van klassieke gevangenissen). De Liga voor Mensenrechten steunt dit project volledig. Het is een grote stap naar de vermindering van criminaliteit, een antwoord op de schrijnende overbevolking van de gevangenissen en een aanwinst voor de samenleving.
In tijden waar geroepen wordt om strengere straffen, waar enkel grote gevangeniscomplexen worden bijgebouwd, waar gevangenissen worden vergeleken met vakantieoorden lijkt dit een absurd voorstel. Het is niet absurd maar revolutionair en noodzakelijk. Gedurfd en visionair maar haalbaar. Het biedt eindelijk een mogelijkheid om misdaad effectief te verminderen. Wat een winst voor de samenleving zou dat zijn.
Zijn we er klaar voor? Dan moet je je de vraag stellen: welke samenleving willen we?
Dit is een antwoord van de Liga voor Mensenrechten op het artikel 'Gevangenistop schiet plannen kritisch directeur' af (de Standaard en Het Nieuwsblad6/03/2013) en steun aan het project 'de Huizen - van gevangenis naar detentiehuis' van initiatiefnemer Hans Claus, gevangenisdirecteur van Oudenaarde en secretaris van vzw de Huizen(artikels in de Standaard 5/03/2013 'Weg met dedetentiefabrieken', Het Nieuwsblad 5/03/2013 'Gevangenisdirecteur wil gevangenissen afschaffen', Het Laatste Nieuws 5/03/2013 'Twee detentiehuizen per gemeente als vervanging van klassieke gevangenissen').
Reacties worden gemodereerd. Onaanvaardbare inhoud wordt niet gepubliceerd.
