Stel: je wordt door de politie tegengehouden, wat dan? Of je wordt meegevraagd naar het politiekantoor. Misschien mag je wel enkele uren de binnenkant van een cel bekijken. Wat zijn je rechten bij een politiecontrole, bij fouillering of wanneer je gearresteerd wordt?

1. Arrestatie en fouillering
2. Politieverhoor
3. Politiegeweld
4. Wat te doen als je slachtoffer bent?
5. Waar kan je klacht indienen?
6. Brochure 'Rechten van de arrestant'

Arrestaties en fouilleringen

Er is een onderscheid tussen een administratieve arrestatie en een gerechtelijke arrestatie.

Gerechtelijke arrestaties vinden enkel plaats in het kader van onderzoeken naar feiten die strafbaar zijn met minstens één jaar celstraf.

Een administratieve arrestatie dient in de eerste plaats om je identiteit na te gaan. De politie mag je identiteitskaart enkel opvragen indien er een “vermoeden van opsporing is, in geval van misdrijf en wanneer er verstoring of bedreiging is van de openbare orde”. 
Een administratieve aanhouding kan duren tot de openbare orde weer hersteld is, met een maximale termijn van 12 uren. Hou er rekening mee dat die termijn pas van start gaat eens je aangekomen bent op het commissariaat. 

Als je administratief gearresteerd wordt, heb je recht op:

• een onmiddellijke kennisname van de reden waaromje gearresteerd wordt, in één van de drie landstalen
• het inlichten van een vertrouwenspersoon
• het verkrijgen van water en voedsel
• het gebruik maken van degelijke sanitaire voorzieningen
• het raadplegen van een dokter, in het geval van ernstige verwondingen
• het verwittigen van je ouders of voogd, indien je minderjarig bent

Je kan soms de indruk hebben dat agenten geen gegronde reden hebben om je te arresteren en je bent niet akkoord met je aanhouding: pas op met smaad tegenover de politie, dit is een strafbaar feit! Ga dus niet staan schelden en gebruik zeker geen fysiek geweld om je te verzetten tegen je arrestatie. 'Neen' zeggen daarentegen, of gewoon geen antwoord geven op vragen die gesteld worden is een recht. Je hebt zwijgrecht.
Je mag je wel passief verzetten tegen een arrestatie, door bijvoorbeeld niet in te gaan op een bevel of door niet mee te wandelen met de politieagent. 

Aan een administratieve arrestatie is steeds een fouillering gekoppeld. Men noemt deze in vakjargon de 'veiligheids-fouillering'. De agenten zullen je fouilleren met het oog op gevaarlijke voorwerpen. Men zal door je kleren heen tasten. Een fouillering kan in sommige gevallen heel intimiderend overkomen, je kan een fouillering echter niet weigeren. 

Enkele belangrijke aanmerkingen i.v.m. fouilleren: 

• het is een oppervlakkige en vluchtige betasting
• je hebt het recht om je te laten fouilleren door iemand van je eigen geslacht
• je hoeft je niet uit te kleden tijdens een veiligheids-fouillering, weiger dit dan ook steevast!

Verhoor

De zgn. Salduz-wet en het recent arrest verhelderen de rechten van de arrestant.

De politiediensten zijn verplicht om iedere niet aangehouden verdachte bij aanvang van zijn verhoor in te lichten dat hij niet is aangehouden en dat hij bijgevolg op elk ogenblik kan gaan en staan waar hij wil. Bijgevolg moet de verdachte er van op de hoogte worden gebracht dat hij het kantoor waar hij wordt ondervraagd, vrij kan verlaten. 

Je hebt het recht je te laten bijstaan door een advocaat (bijstandsrecht) voor een wettelijk bepaalde termijn van 30 minuten. Wordt de wet niet toegepast, dan kan het verhoor geen enkel bewijs opleveren. De rechter mag met dit verhoor op geen enkele wijze rekening houden om een veroordeling te gronden. 

Het is belangrijk om te weten dat je zwijgrecht hebt tijdens een verhoor. Je kan zelf kiezen wat je al dan niet prijs geeft tijdens een verhoor, indien je helemaal niets te verklaren hebt, heb je het recht om ook niets te vertellen. Hou er rekening mee dat alles wat je zegt ook wordt neergeschreven in je verklaring. Tijdens een verhoor is het belangrijk dat je vriendelijk blijft. Wanneer je zou weigeren te antwoorden op vragen, ga je beter niet in op eventuele provocaties. Je kunt bijvoorbeeld blijven herhalen: "Ik heb niets te verklaren."

Bij elke verklaring hoort een proces-verbaal waarin je verklaring neergeschreven staat. Na het verhoor moet je die verklaring ter goedkeuring ondertekenen. Lees die verklaring heel goed na, je hebt het recht om ze ter plekke te laten aanpassen!

Politiegeweld...

Politiegeweld komt helaas nog steeds voor. Dit kan gaan van verbale agressie, waaronder discriminerende of racistische uitspraken tot bruut, ongeoorloofd geweld.

Het is goed om te weten dat de politie wel degelijk op een legitieme manier geweld mag gebruiken tegen burgers. Gelukkig is dat gebonden aan strenge voorwaarden:

• bij het bereiken van een "legitiem" doel, dit doel wordt afgewogen van situatie tot situatie
• indien dat doel enkel en alleen bereikt kan wordendoor dwang
• het geweld moet in proportie zijn met het nagestreefde doel
• een gewelddadige interventie moet voorafgegaanworden door een waarschuwing

Wat te doen als je slachtoffer bent?

• Verzamel bewijzen en maak een gedetailleerde beschrijving van de feiten, de plaats, het tijdstip, betrokken personen en eventuele getuigen.
• Contacteer na je vrijlating een arts die eventuele verwondingen kan vaststellen.
• Laat akte nemen van de gebeurtenissen door een agent die niet aan de basis lag van de feiten.
• Contacteer een gespecialiseerde advocaat, een sociale dienst of een NGO die je kan informeren over de mogelijke juridische stappen die je kan ondernemen tegen de politie.

Waar kan je klacht indienen?

De beste werkwijze verschilt van situatie tot situatie. Er bestaat geen gouden regel. De reactie en de procedure zullen bijvoorbeeld verschillend zijn voor een slachtoffer van verbale agressie dan voor fysieke agressie.

Je kan klacht indienen en info inwinnen bij:

• het lokale commissariaat waar het geweld zichvoorgedaan heeft
• Procureur des Konings van het gerechtelijk arondissement
• Algemene Inspectie van Federale en Lokale Politie

Triomflaan, 1741
160 Brussel (Oudergem)
02/676.46.11
info@aigpol.be

• Comité P

Drukpersstraat 35/1
1000 Brussel
02/286.28.11
info@comitep.be

• Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding

Koningsstraat 138
1000 Brussel
0800/12.800 (gratis)
epost@cntr.be

• Instituut voor Gelijkheid tussen Mannen en Vrouwen

Ernest Blerotstraat 1
1070 Brussel
02/233.41.75
gelijkheid.manvrouw@igvm.belgie.be

Brochure 'De rechten van de arrestant'

Je kan de uitgebreide brochure 'De rechten van de arrestant' gratis downloaden in pdf-formaat. Er is eveneens een gratis flyer beschikbaar, waarin de inhoud van de brochure summier samengevat wordt.

Tweet je mening #politiegeweld en volg ons @mensenrechtenBE

Tags:

DETENTIE VRIJHEID VS VEILIGHEID

Reageer

Reacties worden gemodereerd. Onaanvaardbare inhoud wordt niet gepubliceerd.