Het einde van de grote gevangenissen
05 maart 2013
Kleine detentiehuizen garanderen een betere re-integratie van gevangenen.
Al in 1966 bepaalde het Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten dat het gevangenisbestel in de eerste plaats dient gericht te zijn op reclassering. Het Belgische gevangeniswezen heeft deze doelstelling, spijts alle goede wil en spijts de bouw van nieuwe, grotere gevangenissen (Andenne, Ittre, Hasselt) nooit kunnen waarmaken. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en de Raad van Europa verscherpten nadien nog de criteria voor een humane detentie. In 2005 werd de ‘Basiswet betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetineerden’, de zogenaamde wet-Dupont, aangenomen. Volgens deze Basiswet is de strafuitvoering gericht op het voorkomen van detentieschade, herstel van het aan de slachtoffers aangedane onrecht, rehabilitatie van de veroordeelde en geïndividualiseerde voorbereiding van zijn re-integratie in de samenleving. Deze bepalingen zijn inhoudsloos in een gevangenisstelsel van uniforme inrichtingen met eenzelfde veiligheidsgraad, weinig gevarieerde arbeids- en scholingsmogelijkheden en nauwelijks van elkaar afwijkende regimes.
De bouw van nieuwe mega-gevangenissen is dan ook een heilloze weg en garandeert een permanente desillusie. De Liga voor Mensenrechten schaart zich daarom met overtuiging achter het project De Huizen, dat een stelsel promoot bestaande uit regionale netwerken van detentiehuizen met een groepsgewijze differentiatie naar vrijheidsgraden, regimes, hulpverlening, arbeid, vorming, training, enz. In deze detentiehuizen staat het individuele herstel centraal en wordt de veiligheid aan de noodzaak aangepast. Het project De Huizen schept de structurele voorwaarden voor een humane en toekomstgerichte straftoepassing. Gevangenissen bijbouwen en doorgaan op de oude voet is voor de Liga niet aan de orde. Deze dagjespolitiek kan niet leiden tot een geïndividualiseerde, op maatschappelijke re-integratie gerichte gevangenisstraf. De Liga kan geen reden bedenken waarom er anno 2013 een einde zou komen aan een penitentiaire ontwikkeling die ondanks ups-and-downs in de loop van de tijd toch aan menswaardigheid heeft gewonnen. De beleidsverantwoordelijken zouden inspiratie kunnen vinden bij de grote penitentiaire hervormingen die anderhalve eeuw geleden plaatsvonden en waarvan het project De Huizen een 21ste-eeuwse versie is. De Liga hoopt dat de beleidsverantwoordelijken het project De Huizen met bekwame spoed een kans geven want de tijd gaat tegenwoordig snel en de toekomst is dichtbij. Wanneer we te lang wachten zitten we opgescheept met nieuwe mega-gevangenissen die voor de komende eeuw de verwezenlijking van een humane straftoepassing hypothekeren. De Liga zal dan ook de komende twee jaar campagne voeren voor het project De Huizen en voor de concrete realisatie van minstens enkele proefhuis. Dit zou een mijlpaaltje betekenen en het voordeel daarvan zou zijn dat het onuitwisbaar aanwezig zou blijven als een teken van hoop en als een onderwerp van maatschappelijk debat en wetenschappelijk onderzoek.
Verschillende vormen van begeleiding zijn noodzakelijk om een echt antwoord te bieden op problemen als agressie, seksuele en relationele moeilijkheden, verslaving en sociale achterstelling. Onze grote gevangeniscomplexen laten die gedifferentieerde aanpak moeilijk toe.
Een glimp van het project de Huizen in het VRT journaal (5/03/2013).
Lees meer over de zinvolheid van een gedifferentieerde aanpak in onze visietekst
Reacties worden gemodereerd. Onaanvaardbare inhoud wordt niet gepubliceerd.
