Zaterdag 23 januari 2010
auteur: Marc Tassier
bron: DeStandaard Online

STAKING TREFT GEVANGENEN - Het gevangenispersoneel staakt te snel, en schendt daarmee volgens Marc Tassier de rechten van de gedetineerden.

Geachte penitentiair beambten, de voorbije twintig jaar heb ik in verschillende gevangenissen met velen van jullie samengewerkt. Degenen die mij kennen, weten dat ik me bezighield met onderwijs aan gedetineerden.

Ik heb veel respect gekregen voor jullie job, en voor de manier waarop de meesten van jullie die uitvoeren. Gedetineerden zijn geen gemakkelijk publiek om rustig mee te werken, de overbevolking maakt alles veel moeilijker, de infrastructuur is meestal beroerd. Maar dat belet niet dat velen onder jullie op een menselijke manier omgaan met de gedetineerden en aandacht hebben voor hun problemen. Ik heb mogen ondervinden dat jullie positief staan tegenover het onderwijsaanbod in de gevangenis, waar ik aan meegewerkt heb. Ik heb suggesties gekregen voor betere lessen, en ik merk dat penitentiair beambten gedetineerden stimuleren om lessen te volgen. En ik mag bevestigen dat collega's uit andere sectoren mijn waardering delen.

Niet al mijn ervaringen zijn echter positief. De stakingsgolf die verleden week weer over de gedetineerden rolde is een totaal foute actie. Er wordt te gemakkelijk gestaakt, en deze stakingen saboteren een humane behandeling van gedetineerden en hun basisrechten als mens en als burger.

Gesterkt door mijn achting voor jullie, geef ik mijn kritiek op de stakingen. Ik weet dat jullie niet vereenzelvigd mogen worden met deze acties die niet alleen een vergissing zijn, maar grondig verkeerd. Ik schrijf deze brief omdat het debat over deze stakingen alleen maar een resultaat kan hebben als het open gevoerd wordt.

Waar blijft de zorgplicht?

Stakingen van het penitentiair personeel hebben een zwaardere impact dan andere stakingen. Als het spoor staakt worden de reizigers 'gegijzeld', maar het staat die reiziger nog altijd vrij om terug naar huis te gaan, of boodschappen te doen, of een auto te nemen.

De gedetineerde wordt letterlijk gegijzeld. Hij is al opgesloten. In 'normale omstandigheden' moet hij voor bijna alles toelating vragen. Bij een staking wordt de opsluiting nog radicaler: hij blijft 24 uur op cel, wandeling en ontspanning vallen weg, er zijn geen vormingsactiviteiten meer, gedaan met de schaarse sociale contacten.

Gaat het hier om luxeactiviteiten, waar gedetineerden toch geen recht op hebben? Een deel van de goegemeente denkt er zo over, en is dat ook de mening van sommige stakers. Maar de gijzeling van de gedetineerden gaat verder dan luxeactiviteiten. Afspraken met de sociale dienst en met welzijnswerkers vallen weg, er zijn geen therapeutische sessies. Er is geen bezoek meer van familie. Wat dat betekent voor mensen bij wie de relatie zo al onder druk staat, is hopelijk duidelijk. Of is het de bedoeling om ook partner en kinderen te pesten? De rechtsgang wordt verstoord: een gesprek met advocaten is onmogelijk, zittingen op de rechtbank moeten uitgesteld worden, beslissingen van commissies verdaagd. Hier wordt onrecht gecreëerd.

Het is duidelijk dat een staking gedetineerden zeer zwaar treft. Zij komen terecht in een situatie van nog grotere rechteloosheid, waar zij geen enkele invloed op kunnen uitoefenen. Dit leidt niet alleen tot een boel ongemak, maar bouwt ook kwaadheid op en wrok. Is het de bedoeling van de stakers dat de sfeer in de gevangenis na afloop ervan grondig verpest is? Het lijkt me kortzichtig actie te voeren tegen moeilijke werkomstandigheden, met middelen die de frustraties van gedetineerden alleen maar kunnen verhogen.

Mijn kritiek is niet zozeer dat een staking voor praktische problemen zorgt. Dat hoort zo bij een staking. Maar fundamenteel is dat uw corps een zorgplicht heeft. Gedetineerden zijn voor hun rechten en hun welzijn volledig afhankelijk van het personeel. En een staking komt in de huidige omstandigheden neer op een verzaken aan die zorgplicht. De parallel met ziekenhuizen, politie, brandweer, ligt voor de hand. Men moet bij deze stakingen niet alleen de vraag stellen of ze zin hebben, en of de basisorganisatie van de gevangenis overeind blijft (gelukkig, ze krijgen nog eten). We moeten de vraag durven stellen of ze ethisch verantwoord zijn. Ik stel deze vraag aan jullie, aan degenen die met overtuiging staken, maar ook aan de velen die hun twijfels hebben. Ik stel de vraag ook aan de leiding van de vakbonden. Is die het eens met acties die ethisch betwistbaar zijn?

Geen absolute rechten

Mijn vragen willen een bijdrage zijn tot een discussie. Dit geldt ook voor het voorstel voor een minimale dienstverlening bij stakingen. Voor politie, brandweer, verplegend personeel, geldt dit al. Ik weet dat het idee alleen al vakbondsmilitanten de kast op jaagt. Ja, het stakingsrecht is heilig. Maar de beroepsgroepen waarmee ik jullie daarnet vergeleek hebben toch ook stakingsrecht? Het aanvaarden van minimale dienstverlening zal het respect voor jullie alleen maar verhogen. Dan wordt het duidelijk dat jullie geen sleuteldragers zijn die alleen maar 'bewaken', maar dat jullie een belangrijk beroep hebben. Aan jullie is de zorg voor mensen toevertrouwd zijn, en die mensen zijn totaal van jullie afhankelijk.

Minimale dienstverlening of niet, het gaat erom dat de essentiële mensenrechten van gedetineerden en hun familie gewaarborgd blijven. Het kan niet dat wij in onze samenleving voor eigen rechten kunnen opkomen en tegelijk de rechten van anderen met de voeten mogen treden.

MARC TASSIER
Wie? Voorzitter van het Netwerk Samenleving en Detentie.
Wat? Er moet een minimale dienstverlening komen tijdens cipiersstakingen.
Waarom? Gevangenen hebben ook recht op een menswaardige behandeling.

Tags:

DETENTIE

Reageer

Reacties worden gemodereerd. Onaanvaardbare inhoud wordt niet gepubliceerd.