Brief aan de Minister van Justitie
04 januari 2012
Geachte Minister,
De recente ernstige recidives doen opnieuw vragen rijzen over de voorwaardelijke invrijheidstelling. Het regeerakkoord voorziet al in een verstrenging van de tijdsvoorwaarden en de discussie over de beveiligingsperiode is aan de orde.
De Liga voor Mensenrechten buigt zich al langer over deze en andere detentievraagstukken. Elke eenzijdige benadering brengt ons verder van de oplossing, zo hebben wij geleerd.
Zo brengt het verschuiven van de datum van invrijheidstelling op zich, enkel de publieke opinie tot rust, maar het laat de gebreken van de strafuitvoering ongemoeid. Ook al is een recidivevrije samenleving slechts een droom, toch kunnen de recidivecijfers naar omlaag, zo bewijzen buitenlandse voorbeelden.
Als veilige samenlevingen komen uit onderzoek steevast de Scandinavische naar voren - en daar zitten de gevangenissen niet overvol. Vaak helpen vrijheidsstraffen onvoldoende om recidive te voorkomen, zeker als het tegelijk met de reclassering misgaat.
Het komt er op aan om de detentie en de nazorg in die zin te reorganiseren dat daadwerkelijk gewerkt wordt aan een rol van betekenis voor elke ex-gedetineerde. Veelal betekent dit arbeid met de opstap via de sociale economie en aan een hecht netwerk van hulpverlening dat ‘aanklampend' is en vertrouwen wekt.
Dit kan niet met een eenvoudige wetswijziging. Zoiets vergt een grondige hervorming die geruime tijd in beslag zal nemen, maar waar wel een keer aanvang moet mee genomen worden. Deze hervorming behelst ons inziens o.m. infrastructurele ingrepen (het creëren van elkaar verschillende, kleinschalige detentievormen), organisatorische maatregelen, waardoor continuïteit in de opvolging kan gebracht worden en tenslotte wetswijzigingen die moeten toelaten dat de echte meerwaarde van de voorwaardelijke invrijheidstelling (het aanvaarden van begeleide terugkeer naar de samenleving en de 'stok achter de deur') behouden blijft.
De Liga voor Mensenrechten heeft een project 'gedifferentieerde strafuitvoering' ontwikkeld dat de belangstelling geniet van justitiespecialisten van alle Nederlandstalige en Franstalige partijen. Dit project werkt de verschillende grote elementen van een nieuwe, recidivebeperkende strafuitvoering uit met de hulp van verschillende universitaire faculteiten en praktijkmensen.
De Belgische strafuitvoering hinkt achterop, dat weten we allemaal. Het is hoog tijd om die achterstand in te halen en misschien zelfs om een voorsprong te nemen. Het kostenplaatje kan geen echt bezwaar vormen want de huidige strafuitvoering is eigenlijk zeer duur en bovendien inhoudelijk zwak. Verfijnen en toekomstgericht hervormen is op termijn goedkoper.
De Liga biedt u in deze kwestie haar expertise aan.
Met de meeste achting,
Jos Vander Velpen
Voorzitter Liga voor Mensenrechten
Advocaat
Reacties worden gemodereerd. Onaanvaardbare inhoud wordt niet gepubliceerd.
