De besluitvorming van de Raad van Ministers van de Europese Unie over uitgebreidere opsporingsbevoegdheden van het Europese politiebureau Europol kwam op de laatste dag vóór de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon tot stand. Waarom deze haast, ondanks verzoeken tot uitstel? Een nieuwsanalyse.

'Beschamend'. Met dat woord kreeg de Raad van Ministers van de Europese Unie eind november via een door het Europese Parlement uitgegeven persbericht in alle 23 officiële EU talen de wind van voren. En Europees parlementslid Sophie in't Veld, eigenaar van het citaat waarin dit woord voorkomt, liet zich ook op haar Twitterpagina niet onbetuigd: 'De Europese raad wil in grote haast belangrijke besluiten doordrukken', laat de Nederlandse Europarlementariër daar optekenen. De aanleiding? De besluitvorming rondom de hervorming van Europol, het Europese politiebureau.

Invloed
Een overweldigende meerderheid van ruim zeshonderd van de 736 leden van het Europese Parlement, onder wie in't Veld, heeft maar liefst vier voorstellen over de nieuwe opzet van Europol afgewezen. Ze wilden de besluitvorming over het uitbreiden van de bevoegdheden van Europol uitstellen tot na 1 december, de dag dat het Verdrag van Lissabon in werking is getreden. Met 'Lissabon' heeft het Europees Parlement inmiddels meer mogelijkheden om bindende invloed uit te oefenen op de inhoud en bekrachtiging van uiteenlopende onderwerpen. Maar vóór het ingaan van het Verdrag had ze die mogelijkheden dus niet. De Raad besloot, ondanks aandringen van het Parlement op uitstel van de besluitvorming, 1 december niet af te wachten en haar plannen over Europol door te zetten.

Hiermee staat de Raad van Ministers van de Europese Unie formeel in haar recht. De vier afwijzingen van de voorstellen over de hervorming van Europol door het Parlement zijn juridisch gezien - want stammend van vóór het Verdrag van Lissabon - niet bindend maar slechts adviserend. De Raad mocht ze dus in de wind slaan, wat ze in dit geval ook deed. Het Europarlement heeft met haar persbericht dan ook ten hoogste invloed op de publieke opinie. Europol 'nieuwe stijl' komt er, want het voorstel hiertoe is op 30 november, één dag voor Lissabon, door de leden van de Raad goedgekeurd.

Machtspolitiek
De door de Europarlementariërs afgewezen voorstellen rondom Europol hebben betrekking op de vertrouwelijkheid van informatie en de uitwisseling van gegevens met niet EU-landen. Ook gaan ze in op het al dan niet meewerken aan onderzoek naar strafbare feiten. Onderwerpen waar verschillende Europese mensenrechtenorganisaties, verenigd in de Europese Associatie voor de Verdediging van de Mensenrechten (AEDH), zich rondom de uitbreiding van de bevoegdheden van Europol zorgen over maken. De voorstellen zijn echter niet op inhoudelijke gronden afgewezen, maar op machtspolitiek door de Raad: het ontbreken van de - door het Parlement gewenste maar tot 1 december dus nog niet formeel verplichte - gang langs de Europese volksvertegenwoordiging was in alle gevallen reden voor de afwijzing.

De machtspolitieke ruzie tussen Europarlement en Raad van Ministers van de Europese Unie over wie het definitieve besluit over Europol neemt zou - in theorie - een andere 'winnaar' gehad kunnen hebben. En wellicht is de 'haastige' besluitvorming nu inderdaad, zoals de AEDH zegt, een 'gebrek aan respect van de Europese Raad voor de democratie en de Europese burgers'. Waarmee de Raad nog even snel, vlak voor Lissabon, de 'boef' zou zijn.

Lange weg
Maar hiermee is niet gezegd dat het Europese Parlement de hervorming van Europol niet zou hebben doorgevoerd. Ondanks zorgen van de Europarlementariërs en mensenrechtenorganisaties over de waarborging van rechten en vrijheden van Europese burgers. Zorgen die ertoe hebben geleid dat het Parlement heeft gestemd voor het ter toetsing terugverwijzen van de Europol-voorstellen naar de Europese Commissie van civiele vrijheden. Met alle vertragende gevolgen van dien en bovendien het risico dat deze commissie wijzigingen voorstelt. Dit laatste lijkt nog het meeste de motivatie te zijn van de Raad om de besluitvorming koste wat kost vóór 1 december rond te hebben.

Natuurlijk, een gang naar de rechter is altijd nog mogelijk. Hetzelfde geldt voor het langs formele weg terugdraaien van de hervorming van Europol. Maar dat is in beide gevallen een lange weg te gaan.

Tags:

ARCHIEF MENSENRECHTEN

Reageer

Reacties worden gemodereerd. Onaanvaardbare inhoud wordt niet gepubliceerd.