Op maandag 30 november en dinsdag 1 december 2009 zullen de ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie uit de verschillende Europese lidstaten debatteren en stemmen over het 'Stockholm Programma' (zie eur-lex.europa.eu en www.statewatch.org ) op de JBZ-Raad te Brussel (zie www.consilium.europa.eu, p.8). Het Stockholm programma is een beleidsverklaring met betrekking tot het Europese beleid inzake justitie en binnenlandse zaken voor de periode 2010-2014 en vormt de opvolger van de Tampere en Den Haag programma's. Dit nieuwe beleidsprogramma zal ondertekend worden onder het Zweedse voorzitterschap - vandaar de naam 'Stockholm Program' - en werd voorbereid door een speciale werkgroep namelijk de 'Future Group' of 'Toekomstgroep' (zie www.statewatch.org ).
In de nieuwsbrief van oktober uitte de Liga reeds haar bezwaren m.b.t. dit beleidsprogramma dat Europa steeds meer autoritaire trekjes geeft. Vele verregaande veiligheidsmaatregelen die destijds werden ingevoerd als uitzonderlijke en tijdelijke, maar zogenaamd noodzakelijke maatregelen in de strijd tegen terreur, zijn acht jaar later tot de norm verheven in het 'Stockholm Programma' met onvoldoende garanties tegen willekeur en misbruik. In deze nieuwsbrief wil de Liga burgers die dit ongenoegen delen, oproepen om hun ongenoegen kenbaar te maken aan de verantwoordelijke ministers. Het nieuwe beleidsprogramma wordt goedgekeurd op Europees niveau, maar we kunnen wel onze nationale ministers, met name mevr. Annemie Turtelboom (Minister van Binnenlandse Zaken) en dhr. Stefaan De Clerck (Minister van Justitie), oproepen om alvast de huidige tekst van dit beleidsprogramma niet goed te keuren!
Onderstaande tekst kan u gebruiken voor een email aan de betrokken ministers; het heeft waarschijnlijk meer effect indien u inspiratie heeft voor een eigen tekst. U kan beide ministers aanschrijven via min.annemie.turtelboom@ibz.fgov.be en stefaan.declerck@just.fgov.be.

Geachte heer/mevrouw de minister,

Op maandag 30 november en dinsdag 1 december 2009 zal u samen met de overige ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie uit de verschillende Europese lidstaten deelnemen aan het debat en de stemming over het 'Stockholm Programma' op de JBZ-Raad te Brussel met betrekking tot het Europese beleid inzake justitie en binnenlandse zaken voor de komende beleidsperiode 2010-2014.

Het aanbevelingsrapport van de 'Future Group' of 'Toekomstgroep' doet serieuze vragen rijzen met betrekking tot de bescherming van grondrechten, en in het bijzonder de bescherming van persoonsgegevens, en vormt een stap dichter bij een autoritaire samenleving. In de mededeling van de Europese Commissie wordt wel reeds erkend dat meer nadruk moet worden gelegd op de bescherming van grondrechten, maar een loutere lippendienst aan het recht op privacy volstaat uiteraard niet. Concrete voorstellen in die zin blijven uit en de vrees dat de concrete aanbevelingen uit het rapport van de 'Future Group' toch gerealiseerd zullen worden, blijven dan ook overeind.

De Europese Unie gaat met het Stockholm Programma voor de volgende vijf jaar op zoek naar een nieuw 'evenwicht' tussen veiligheid en privacy. Het beleidsprogramma is daarbij doordrongen van de overtuiging dat het noodzakelijk is om het traditionele dogma waarbij collectieve veiligheid en individuele vrijheid worden beschouwd als twee tegengestelde concepten die elkaar uitsluiten, wordt overstegen. Wanneer de staat echter de volledige controle op het doen en laten van haar burgers vereist in naam van de collectieve veiligheid, kan er geen sprake meer zijn van individuele vrijheid en wordt onze fel bevochten democratie ondermijnd door maatregelen die ogenschijnlijk worden ingezet om ze net te beschermen.

Vele verregaande veiligheidsmaatregelen die destijds werden ingevoerd als uitzonderlijke en tijdelijke, maar zogenaamd noodzakelijke maatregelen in de strijd tegen terreur, zijn acht jaar later tot de norm verheven in het 'Stockholm Programma' met onvoldoende garanties tegen willekeur en misbruik. Het programma voorziet o.m. in nieuwe richtlijnen voor politiesamenwerking, terrorismebestrijding, immigratie, asiel en grenscontroles. De Europese Unie gaat hierin veel verder dan de beruchte Amerikaanse Patriot Act.

Ver van alle camera's heeft Europa reeds verschillende regels aanvaard inzake het gebruik van vingerafdrukken, DNA, telecommunicatie- en vluchtgegevens (zgn. 'passenger name records'), etc. en er zijn verregaande mogelijkheden voor het uitwisselen van dergelijke persoonsgegevens in het kader van de politiële en justitiële samenwerking in strafzaken. Het Stockholm programma is hierop een nieuw vervolg. Ook wil men voortaan, meer dan nu het geval is, gegevens in Europese databanken zelf gaan bewaren. Tot nu toe ging het voornamelijk over het toegankelijk maken van verschillende nationale databanken binnen de EU. De bedoeling is om de gegevens in dergelijke databanken ook automatisch te gaan verwerken op basis van welbepaalde criteria (i.e. datamining). Hierdoor kan men in de toekomst met één druk op de knop machines laten bepalen of iemand al of niet als staatsgevaarlijk beschouwd moet worden. Door het samenvoegen van allerlei gegevens zal het bijgevolg mogelijk worden de levenswandel van elke burger na te gaan. Ook de toegang tot deze databanken zou men meer automatisch willen organiseren.

Zoals gezegd, wordt in de mededeling van de Europese Commissie wel erkend dat meer nadruk moet worden gelegd op de bescherming van grondrechten en in het bijzonder de bescherming van persoonsgegevens, maar een loutere lippendienst aan het recht op privacy volstaat uiteraard niet. Concrete voorstellen in die zin blijven uit. Initiatieven die daarentegen rechtshandhavingsinstanties en veiligheids- en inlichtingendiensten meer slagkracht moeten geven, worden wel uitvoerig besproken, zeker in het aanbevelingsrapport van de 'Future Group', en daarbij worden essentiële principes uit het Europese wetgevend kader inzake gegevensbescherming, zoals het doelbindingsbeginsel, zonder meer met de voeten getreden.

De Europese Unie laat zo haar eigen principes ver achter zich. De hele creatie van de vrije Europese markt had juist tot doel dat personen, goederen en kapitaal vrij en zonder controle konden reizen binnen de Unie. Nu zal er terug controle zijn; zij het dan zonder dat mensen hiervan op de hoogte zijn. Een breed en internationaal platform van burgerrechtenorganisaties (zie euro-data.noblogs.org) kant zich dan ook tegen de huidige inhoud van het Stockholm Programma en waarschuwt voor een 'databank-samenleving' waarbij het vermoeden van onschuld wordt omgekeerd en elke burger als een potentiële verdachte wordt beschouwd.

Als de Europese Unie haar streven naar "een ruimte van vrijheid, veiligheid en recht ten dienste van de burger" oprecht meent dan moet zij betere garanties uitwerken voor de fundamentele rechten en vrijheden in haar nieuwe beleidsprogramma voor justitie en binnenlandse zaken. Concrete voorstellen inzake gegevensbescherming vindt u onder meer in het advies van de Europese Toezichthouder voor Gegevensbescherming over de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad betreffende een ruimte van vrijheid, veiligheid en recht ten dienste van de burger van 10 juli 2009.

Het fundamentele principe moet echter steeds blijven dat het recht op privacy maar geschonden kan worden wanneer dit absoluut noodzakelijk is in een democratische samenleving en proportioneel is ten aanzien van het legitieme doel dat wordt nagestreefd. Om onze democratie te vrijwaren, is het duidelijk dat dergelijke ingrepen bij voorbaat slechts 'uitzonderlijk' en 'tijdelijk' kunnen worden ingeroepen en nooit tot de norm kunnen worden verheven. Een reflectie op lange termijn is bovendien noodzakelijk vanwege het feit dat terrorisme en ernstige criminaliteit geen nieuwe verschijnselen zijn en niet als tijdelijke verschijnselen kunnen worden aangemerkt. Één van de kernelementen van terrorismebestrijding impliceert bijgevolg dat wij zorg dragen voor het behoud van fundamentele waarden die de grondslag van onze democratische maatschappijen vormen. Het huidige Europese beleidsprogramma inzake justitie en binnenlandse zaken gaat echter steeds verder in het normaliseren van privacyschendende maatregelen en verwart 'nuttige en bruikbare' met 'noodzakelijke' maatregelen.

Ik wil u alvast vragen om binnen de JBZ-Raad van maandag 30 november en dinsdag 1 december 2009 een pleidooi te houden bij uw collega-ministers voor meer concrete garanties voor fundamentele rechten en vrijheden en in geen geval het beleidsprogramma in haar huidige vorm goed te keuren.

Hoogachtend,

Tags:

DETENTIE DETENTIE

Reageer

Reacties worden gemodereerd. Onaanvaardbare inhoud wordt niet gepubliceerd.