De Franse oliegigant Total steunt de militaire dictatuur in Birma (het huidige Myanmar), die op grote schaal mensenrechten schendt. Total heeft een belangrijke pijpleiding door het land getrokken. Het bedrijf wil deze strategische pijplijn niet opgeven en geeft daarom morele, politieke en financiële steun aan het regime. Hierdoor is Total medeplichtig aan de dwangarbeid en staatsterreur in Birma, vinden de ondertussen tientallen mensen die een aanklacht tegen het bedrijf begonnen zijn voor rechtbanken in andere landen.

Tot nu toe heeft de oliereus een veroordeling kunnen vermijden, door de aanklagers ‘te vergoeden’. De acht Birmaanse aanklagers in Frankrijk kregen 10.000 euro per persoon en een bijdrage van vijf miljoen euro aan een humanitair fonds. In Californië werd de rechtszaak stopgezet toen Total de Birmaanse eisers een schadevergoeding van 30 miljoen dollar gaf.

In 2002 dienden vier Birmaanse mensen in België een klacht in tegen Total. Hoewel het bedrijf ook hen een afkoopsom aangeboden heeft, willen ze toch doorzetten. Zij stoten echter op een muur van juridische rompslomp, wetswijzigingen en hopeloos ingewikkelde procedures. Dit is deels het gevolg van de veranderingen in de genocidewet, maar heeft waarschijnlijk ook te maken met de politieke angst een rechtszaak te voeren tegen een grote multinational.

De Belgische genocidewet zorgde ervoor dat ernstige mensenrechtenschendingen, die niet in België gepleegd zijn, toch in België berecht kunnen worden. Nadat op basis van deze wet aanklachten waren ingediend tegen onder meer Ariel Sharon en George Bush senior, werd er vanuit Israël en de Verenigde Staten zware druk uitgeoefend om de wet op te heffen. In 2003 werd de wet inhoudelijk uitgehold. Het Hof van Cassatie moet beslissen of de zaken, die onder de oude regeling waren gestart nog ontvankelijk zijn onder de nieuwe wet. Wanneer één van de klagers Belg was op het moment waarop de zaak gestart werd, en er al een onderzoeksdaad is verricht, is dit niet nodig : de zaak kan gewoon worden verdergezet.

De klagers zijn geen Belgen ; wél is één van hen een erkend vluchteling. Het Arbitragehof verklaarde de verschillende behandeling van Belgen en erkende politieke vluchtelingen ongrondwettelijk. Het Hof van Cassatie legde dit arrest naast zich neer en verklaarde de Total zaak toch onontvankelijk. Omdat het Arbitragehof ondertussen het artikel waarop deze uitspraak gebaseerd is, heeft vernietigd, heeft ze geen rechtsgrond meer. Toch weigerde het Hof van Cassatie, in haar arrest van 28 maart, haar arrest in te trekken. Met deze uitspraak doet het Hof van Cassatie een uitspraak die ongrondwettelijk is, de internationale verplichtingen van België schendt en ingaat tegen het rechtvaardigheidsgevoel van de burger.

Nu ligt alle hoop bij de regering, die in uitzonderlijke gevallen gebruik kan maken van het positief injunctierecht. Dat wil zeggen dat wanneer het parket, dat de samenleving vertegenwoordigt in rechtszaken, nalaat een zaak te starten, de bevoegde minister dit kan doen. In januari maakte minister Flahaut gebruik van dit recht, met het arrest van 28 maart tot gevolg.

Wanneer het Hof van Cassatie haar onontvankelijkheidsbeslissing intrekt, kan de onderzoeksrechter het Total-dossier opnieuw onderzoeken. De Belgische gerechten kunnen hiermee een belangrijk precedent scheppen inzake de strafrechtelijke aansprakelijkheid van ondernemingen voor mensenrechtenschendingen in het buitenland. Wordt de zaak niet verdergezet, dan is een veroordeling van België voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens onontkoombaar.

Het samenwerkingsverband voor rechtvaardigheid in de Totalzaak vraagt Minister Flahaut voet bij stuk te houden en dus opnieuw gebruik te maken van zijn injunctierecht. Er resten nog een beetje tijd, om de zaak bij het federaal parket te heropenen, zodat het onderzoek verdergezet kan worden. Berusten in de uitspraak van het Hof van Cassatie is berusten in schending van mensenrechten.

« Uniek Samenwerkingsverband voor rechtvaardigheid in de Totalzaak »

Tags:

ARCHIEF MENSENRECHTEN

Reageer

Reacties worden gemodereerd. Onaanvaardbare inhoud wordt niet gepubliceerd.