Geen gerechtigheid in de TOTAL-zaak
29 oktober 2008
Het Hof van Cassatie besliste op 29 oktober om geen verder onderzoek te verrichten naar een klacht die vier Birmaanse vluchtelingen tegen oliegigant Total neerlegden. De beslissing is het einde van een acht jaar durend proces vol onregelmatigheden.
Het Hof van Cassatie besliste op 29 oktober om geen verder onderzoek te verrichten naar een klacht die vier Birmaanse vluchtelingen tegen oliegigant Total neerlegden. De beslissing is het einde van een acht jaar durend proces vol onregelmatigheden en obstakels.
Het begon allemaal in 2002, toen vier Birmanen op basis van de Genocidewet klacht neerlegden tegen Total wegens medewerking aan het totalitair regime in Birma. Total zou er medeverantwoordelijk zijn voor mensenrechtenschendingen en misdrijven tegen de mensheid. De Genocidewet gaf België universele rechtsmacht voor het onderzoeken en beoordelen van misdaden tegen de mensheid. Dat wil zeggen dat het Belgische gerecht bevoegd was elke klacht te onderzoeken, zonder dat er een link met België moest bestaan.
In 2003 werd de genocidewet aangepast, onder meer door zware druk van de regering Bush. De Belgische rechter kan sinds de wetswijziging alleen nog klachten onderzoeken als er een aanknopingspunt met België is. De wetswijziging werd van toepassing verklaard op alle hangende zaken, en dus ook op de Total-zaak. Het onderzoek in de zaak, dat intussen al gestart was, werd onverwijld stilgelegd.
De Birmanen deden er alles aan om het onderzoek toch te laten doorgaan. In 2004 komt de zaak voor het Hof van Cassatie, dat in een arrest van 2005 weigert de aanwezigheid van Total in België als aanknopingspunt te zien.
In 2004 is er opnieuw hoop voor de Birmanen. Het Arbitragehof (nu Grondwettelijk Hof) stelt een ongewettigd onderscheid vast tussen Belgen en door België erkende vluchtelingen in bepaling in de hervormde genocidewet. Het aanknopingspunt met België is voor Belgen vanzelfsprekend, maar door België erkende vluchtelingen moeten een ander verband met België aantonen. Eén van de Birmanen die de klacht neerlegden, heeft het statuut van erkend politiek vluchteling. De uitspraak van het Arbitragehof had dus de ontvankelijkheid van de klacht tot gevolg moeten hebben. Maar dat was buiten het Hof van Cassatie gerekend. Gedurende drie jaar komt er geen beweging in de zaak. Het aanwenden van het positief injunctierecht door minister Flahaut kon hieraan niets veranderen.
En nu is er dus de uitspraak... Het Hof van Cassatie meent dat de zaak in 2005 definitief afgesloten is, en niet heropend kan worden. Dat het wetsartikel waarop de beslissing in 2005 gegrond was, intussen vernietigd werd, heeft blijkbaar geen belang. Het dossier zal nooit onderzocht worden, de bewijzen nooit aan een rechter voorgelegd. Total gaat vrijuit.
Reacties worden gemodereerd. Onaanvaardbare inhoud wordt niet gepubliceerd.
