Geen schuld, wel straf
23 december 2011
ANTWERPEN - Lieven Nollet (Waarschoot, 1952) portretteerde geïnterneerden uit de gevangenissen van Gent, Turnhout, Brugge, Antwerpen, Paifve en de psychiatrische ziekenhuizen van Bierbeek en Zelzate. Het resultaat wordt getoond in Galerie De Zwarte Panter van zondag 30 oktober tot zaterdag 24 december 2011.
Deze portrettenreeks, die vorig jaar in een gelijksoortige maar in een andere gedaante te zien was in het Museum Dokter Guislain in Gent, is ontstaan uit de interieurfoto’s van zijn vroegere project 'Inside' dat handelde over gevangenissen in België.
Hypocrisie
De portretten van Nollet zijn erg ingrijpend voor de toeschouwer omdat ze mensen tonen van wie het bestaan is herleid tot een cocon waarin de buitenwereld uitgesloten is en als het ware enkel als een hersenflits in de binnenruimte aanwezig is en wordt verwerkt.
Een geïnterneerde is trouwens een geesteszieke delinquent die niet voldoende strafwaardig wordt beschouwd om door het klassieke straffenarsenaal van het strafwetboek te worden berecht. Deze mensen horen in feite niet in de reguliere strafinrichtingen thuis en daarom blijven velen onder hen van een behoorlijke psychiatrische verzorging verstoken.
In die zin zijn de beelden van Nollet ook een een aanklacht tegen de hypocrisie van een systeem dat wel een onderscheid maakt tussen een geesteszieke delinquent en een 'gezonde' misdadiger, maar dat uiteindelijk niet bij machte is in een behoorlijke nazorg te voorzien.
Wie door een rechter als ontoerekeningsvatbaar wordt beschouwd, wordt in bijna alle gevallen gewoon opgesloten in een gevangenis die niet over de nodige middelen beschikt om deze mensen te verzorgen en te begeleiden.
Mise-en-scène
Nollet slaagde erin op basis van gesprekken met de geïnterneerden sommigen bewust voor de camera te laten poseren zodat er een mise-en-scène ontstond. Anderen werden dan weer op een meer onverwachts moment of in een natuurlijke houding door de fotograaf gevat.
Nu eens toont de fotograaf hen in hun dagelijkse cel of omgeving, dan weer focust hij op hun gelaat. Details zijn van een onmisbaar belang in zijn werk en verlenen het een grote gevoeligheid waarbij de fotograaf de ziel van deze mensen uitdrukt en vastlegt.
Subtiel
Opvallend is dat Nollet vaak de grens opzoekt tussen expressie en onherkenbaarheid, iets wat te maken heeft met het feit dat hij aanvankelijk de geïnterneerden niet herkenbaar mocht weergeven.
Niettegenstaande die onherkenbaarheid is de gelaatsuitdrukking steeds aanwezig en spreekt elk beeld subtiel en zonder woorden in deze foto’s die vaak zwart/zwart zijn alsof Nollet wil tonen hoe zwart het zwart kan zijn in zijn analoog gefotografeerde beelden.
Lieven Nollet: "Ik tracht het onzichtbare te begrijpen. Dat kan je alleen als je zo diep mogelijk doordringt in het zichtbare".
Praktisch
Lieven Nollet – Geen schuld, wel straf – Van zondag 30 oktober tot zaterdag 24 december 2011- Galerie De Zwarte Panter, Hoogstraat 70-72-74, 2000 Antwerpen.
De galerie is gratis toegankelijk op donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag van 13 tot 18 uur.
Tags:
Reageer
Reacties worden gemodereerd. Onaanvaardbare inhoud wordt niet gepubliceerd.
