Standpunt Thomas Hammarberg: kinderen en migratie
14 augustus 2007
In zijn standpunt van 6 augustus 2007 dringt de Commissaris voor de Mensenrechten van de Raad van Europa te Straatsburg, THOMAS HAMMARBERG, er bij de lidstaten van de Raad op aan de kinderen niet te vergeten in het vluchtelingendebat.
In zijn standpunt van 6 augustus 2007 dringt de Commissaris voor de Mensenrechten van de Raad van Europa te Straatsburg, THOMAS HAMMARBERG, er bij de lidstaten van de Raad op aan de kinderen niet te vergeten in het vluchtelingendebat. Ook zij hebben kinderrechten, en deze moeten gerespecteerd worden. Bijzondere aandacht is nodig voor familiehereniging en het recht op gezondheid en op toegang tot onderwijs, onafhankelijk van de legale status van henzelf of van hun ouders. Hieronder volgt een officieuze vertaling van dit standpunt. De originele tekst is in het Engels, Frans en Russisch vind je hier.
Minderjarige vluchtelingen vormen vandaag één van de meest kwetsbare groepen in Europa. Sommigen zijn op de vlucht voor vervolging of oorlog, anderen voor armoede en ontheemding. Sommigen zijn slachtoffer van kinderhandel. Bijzonder kwetsbaar zijn kinderen die gescheiden zijn van hun familie en die geen of een slechts tijdelijke verblijfsvergunning hebben. Velen worden geëxploiteerd en misbruikt. Hun situatie is een grote uitdaging voor de humanitaire beginselen die wij verdedigen.
Human Rights Watch publiceerde onlangs een kritisch rapport over de wijze waarop vorig jaar zo’n 900 kinderen zijn opgevangen, die onbegeleid per boot uit Afrika op de Canarische Eilanden waren aangekomen. Dergelijke rapporten zijn van groot belang, gelet op de weinige officiële gegevens die beschikbaar zijn over de situatie van migrerende kinderen in Europa. Om een goed en omvattend beleid te ontwikkelen, is er nood aan meer gegevens. Statistieken en andere gegevens ontbreken over bijna alle aspecten van de cyclus van migratie: over de kinderen die aan de grens aankomen, wie ze zijn en wat er met hen gebeurt; over degenen die geen verblijfsvergunning hebben, of zij naar school gaan of werken en met wie zij leven; en over diegenen die wel en verblijfsvergunning hebben en hun sociale situatie.
Omvang en aard van het probleem blijven dus deels verborgen, maar we weten voldoende om te beseffen dat de situatie ernstig is. Het gebrek aan gegevens en precieze feiten is dan ook geen excuus voor politieke passiviteit. Terwijl getracht wordt gegevens te verzamelen, dient een meer effectief beleid te worden ontwikkeld om de rechten van deze kinderen te beschermen.
Er bestaan op dit terrein internationale normen. Het verdrag van de Verenigde Naties over de Rechten van het Kind en de VN Conventie over de Bescherming van de Rechten van alle migrerende Werknemers en hun Gezin geven duidelijke richtlijnen over de manier waarop de rechten van migrerende kinderen moeten worden beschermd.
De Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa heeft aanbevelingen aangenomen over kindvluchtelingen en van hun familie gescheiden minderjarige migranten. De VN Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen heeft aan regeringen richtlijnen gegeven en heeft samen met Save the Children het project “Separated Children in Europe” opgezet.
Dergelijke acties zijn nodig, want afgesproken regels en richtlijnen worden niet altijd toegepast. Een evidente oorzaak daarvan is xenofobie. Er bestaan op dit moment in verschillende Europese landen extreme politieke partijen en groeperingen die vooroordelen en angst bevorderen. Sommigen daarvan maken deel uit van parlementen of lokale vertegenwoordigingen. En helaas hebben sommige grotere politieke partijen hun programma´s aangepast aan dergelijke tendensen, in plaats van ze te bestrijden. Ook extremistische media hebben een negatieve rol gespeeld en stereotypen en in sommige gevallen zelfs haatpropaganda verspreid.
Xenofobie en de angst voor xenofobie hebben ertoe geleid dat het migratiedebat gericht wordt op grensbeveiliging - dat wil zeggen op de vraag of migranten wel of niet mogen binnenkomen - in plaats van op de migratie in al haar aspecten. De zaak verslechterde na 11 september 2001 en door de toegenomen islamofobie de laatste jaren.
11 September heeft ook negatieve gevolgen gehad voor de migranten die al in onze samenleving wonen, in het bijzonder voor de jongeren. Het is daarom bijzonder ongelukkig dat zo weinig politici de waarden van diversiteit en multiculturalisme in de huidige wereld benadrukken.
Wat te doen, concreet, om de rechten van migrerende kinderen te beschermen en te bevorderen? Hoe dienen de normen en richtlijnen op dit terrein te worden toegepast?
Het uitgangspunt moet zijn dat migrerende kinderen op de eerste plaats kinderen zijn. Ze zijn kwetsbaar en ze hebben dezelfde rechten als ieder ander persoon. Het principe dat het belang van het kind voorop staat, betekent dat ieder kind gezien moet worden als een individu, en dat bijzondere aandacht gegeven moet worden aan zijn of haar persoonlijke situatie. Naar ieder kind moet met respect geluisterd worden.
Veel migrerende kinderen zijn eens of meermaals ontworteld. De scheiding van hun vroegere thuis, van hun familie en vrienden kan een trauma veroorzaken. Dat maakt het des te belangrijker dat steun van volwassenen wordt gevonden. Save the Children en UNHCR hebben voorgesteld dat voor ieder alleenstaand kind dat in een land komt, een voogd of wettelijk vertegenwoordiger wordt benoemd. Deze kinderen hebben het recht om met respect te worden bejegend, door iemand die kinderen begrijpt en die daartoe onderlegd is.
Gezinshereniging is een belangrijke nood voor veel migrerende kinderen. Het opsporen van familieleden zou prioritair en op een vertrouwelijke basis ter hand moeten worden genomen. Geen enkel kind mag teruggestuurd worden naar zijn land indien aangepaste opvang en zorg niet gegarandeerd zijn.
De Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa heeft de lidstaten aanbevolen de hereniging van alleenstaande kinderen met hun ouders in andere lidstaten te vereenvoudigen, zelfs als ouders geen permanente verblijfsvergunning hebben of asielzoeker zijn, zulks in overeenstemming met het principe van het belang van het kind (Aanbeveling 1596).
Dat mag in bepaalde politieke kampen controversieel zijn, het correspondeert volledig met de bestaande normen op het gebied van kinderrechten. Het recht op gezinshereniging geldt voor ieder kind. Regeringen die dit recht hebben beperkt tot jongere kinderen - bijvoorbeeld slechts tot kinderen die jonger zijn dan 15 jaar - moeten herinnerd worden aan hun verplichtingen op het terrein van de rechten van het kind.
Aan het recht op gezondheid dient prioriteit te worden gegeven. Armoede en slechte huisvesting ondermijnen de gezondheid. Veel migrerende kinderen hebben bovendien een achtergrond van zeer moeilijke ervaringen die psychologische ondersteuning kan vereisen – een domein waar scholen een essentiële rol spelen, niet enkel bij het opsporen van problemen, maar ook bij de follow-up, die ondersteunende behandeling kan omvatten.
Overwegingen van gezondheid vormen ook een sterk argument tegen detentie van kinderen in welk stadium dan ook van het proces van migratie. Het is beschamend dat, zelfs in Europa, alleenstaande kinderen nog steeds opgesloten worden in afwachting van een beslissing over hun lot of voorafgaand aan hun uitzetting.
Wat ook de achtergrond van een kind is, zijn recht op onderwijs is absoluut essentieel. De toegang tot verplicht onderwijs moet verzekerd worden aan migrantenkinderen, onafhankelijk van hun wettelijke status of die van hun ouders. Het is cruciaal dat de kwaliteit van de scholing gegarandeerd is en dat de leerlingen de gelegenheid hebben de heersende taal te leren (onder voortgezette ontwikkeling van hun moedertaal). Een van de op dit punt geconstateerde problemen in sommige landen is het tekort aan getrainde leraars die goed voor migrerende kinderen kunnen zorgen.
Europa kan zich niet veroorloven deze jonge nieuwkomers teleur te stellen. Hun lot is het onze, en ze hebben veel bij te dragen - als ze daartoe de kans krijgen. De eerste stap is te erkennen dat ze mensenrechten hebben.
Reacties worden gemodereerd. Onaanvaardbare inhoud wordt niet gepubliceerd.
